Giuse Lê Ðăng Thị,
Sinh năm 1825 tại Kẻ Văn, Quảng Trị, Giáo dân, Cai Ðội, bị xử giảo ngày
24/10/1860 tại An Hòa dưới đời vua Tự Ðức. Đức Piô X suy tôn ông Giuse Lê Đăng
Thị lên hàng Chân Phước ngày 02.05.1909. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II
suy tôn ngài lên hàng Hiển thánh. Lễ kính vào ngày 24/10.
Cùng bạn về trời
Đúng ngày bị hành quyết, cai đội Giuse Lê Đăng Thị thức dậy
rất sớm. Ông đánh thức một tù nhân bị xử tử cùng ngày, rồi đưa anh vào một
gócnhà giam. Sau nhiều ngày tận tâm hướng dẫn người bạn dự tòng này, hôm nay
(24.10) ông nghiêm trang đổ nước rửa tội cho anh "Nhân Danh Cha và Con và
Thánh Thần". Thế là ông có một người bạn đồng hành với mình vào quê hương
vĩnh phúc trên Trời.
Giuse Lê Đăng Thị sinh năm 1825 tại xứ Kẻ Văn, làng Văn Quy,
tỉnh Quảng Trị, trong một gia đình binh nghiệp. Thân phụ anh giữ chức Cai đội.
Lớn lên anh cũng theo nghề của cha, xin nhập ngũ và phục vụ trong quân đội nhà
vua. Một thời gian sau, anh được thăng Chưởng vệ trông coi lính ở Hà Tĩnh, rồi
được dời vào Nghệ An. Tại đây, anh lập gia đình và sống hạnh phúc với vợ con.
Bão tố và niềm tin.
Vua Tự Đức sau một thời gian bách hại đạo gắt gao, đã phát
hiện ra lệnh của mình chưa được thi hành đồng loạt, vì ngay trong hàng ngũ lãnh
đạo, cũng có người theo đạo Công Giáo. Ngày 15.12.1859, nhà vua ra thêm một
chiếu chỉ bắt tất cả các quan có đạo đó. "những quan nào có đạo (theo tà
đạo), dù thành thực bỏ đạo cũng phải truất chức. Cần phải điều tra cẩn thận để
tìm thêm những viên chức triều đình theo tà đạo. Những ai không tố giác, hoặc
chứa chấp trong nhà mình, cũng bị trừng phạt như chúng…". Nhà vua còn bắt
tất cả các quan quân phải bước qua Thánh Giá trước khi ra trận đánh giặc Tây.
"Ai không bỏ đạo sẽ bị giải ngũ, bị khắc chữ tả đạo vào má và phát
lưu".
Theo lời khuyên của quan trấn thủ, ông cai đội Lê Đăng Thị
làm đơn xin xuất ngũ lấy cớ bệnh tật. Đơn xin được chấp thuận, ông trở về quê
cũ để vợ con ở lại Nghệ An. Tháng giêng năm 1860, chiếu chỉ vua Tự Đức trên đây
được áp dụng triệt để trên toàn quốc, ông cai Thị vì có kẻ tố giác, nên bị bắt
ngày 29.1, cùng với một số bạn đồng ngũ khác và bị giải về Quảng Trị. Ông vui
vẻ nhận mình là cai đội và là Kitô hữu.
Cuối tháng hai, ông phải ra tòa cùng với 31 quân nhân khác.
Trong số đó có ba người bỏ đạo. Tất cả đều bị cách chức, một được tha về vị gìa
yếu, còn lại 10 người bị thích tự, lưu đày chung thân, 17 người bị án tử hình
giam hậu.
Riêng ông cai Lê Đăng Thị nhận án xử giảo, nhưng hẹn đến
cuối tháng mười mới thi hành. Từ đó ông được đưa về giam ở khám đường Huế.
Trong một lá thư gửi về cho vợ, ông viết: "Anh nghĩ rằng chúng ta không
còn gặp nhau nữa, dầu chuyện gì xảy ra, chúng ta vẫn đang và sẽ yêu thương
nhau. Anh luôn nhớ đến em và các con mỗi ngày".
Xứng danh huynh trưởng
Suốt thời gian trong tù, vì là người có cấp bậc cao nhất,
ông cai Thị khích lệ các anh hùng đức tin cùng bị giam bằng lời nói và nhất là
bằng mẫu gương trung thành, cam đảm. Cũng do chức vụ ấy, ông bị mang một gông
rất nặng và bị đánh đập tra tấn nhiều hơn mọi người. Dù còn trẻ trung sung sức,
nhưng trước những cực hình dã man, ông đã ngã bệnh. Khi đó, ông chia sẻ với các
bạn tù lo lắng lớn nhất của mình. ông nói : "Tôi không rõ Chúa có cho tôi
sống đến ngày tử đạo không. Tôi sợ bệnh tật làm tôi chết sớm hơn. Than ôi !
Chắc vì tội tôi, nên Chúa từ chối cho tôi ơn trọng ấy".
Một linh mục đã đến thăm và giải tội cho ông. Hôm sau một
thày giảng cũng lén vào trao Mình Thánh Chúa cho ông. Ngày 24.10.1860, ông Cai
bị dẫn đi hành hình. Viên quan đề nghị ông lần cuối cùng xuất giáo, và hứa xin
vua ân xá, nhưng ông cai Thị quyết liệt từ chối. Bản án của ông được ghi như
sau : "Lê Đăng Thị, Chưởng vệ, theo tà đạo, không chịu bỏ đạo thì y không
thể tha thứ được. Y bị kết án xử giảo cuối mùa thu".
Vạn phúc
Tại pháp trường An Hòa (Huế), ông Cai kính cần qùy trên
chiếc chiếu cầu nguyện. Một linh mục đứng lẫn trong đám dân chúng ra dấu và
giải tội lần cuối cho ông. Sau đó, ông kêu lớn tiếng: "Vạn phúc! Vạn phúc!
Tôi sắp được tử đạo". Lý hình quấn một sợi dây vào cổ ông cai đội, rồi
chia ra hai bên kéo thật mạnh cho tới khi chứng nhân Chúa Kitô tắt thở. Các tín
hữu Phủ Cam tổ chức lễ an táng đông đảo tại xứ
mình. Hiện nay hài cốt vị tử đạo còn được lưu giữ tại nhà thờ dòng Chúa Cứu Thế
- Huế.
Đức Piô X suy tôn ông Giuse Lê Đăng Thị lên hàng Chân Phước
ngày 02.05.1909. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên hàng
Hiển thánh.
Nguồn từ tu viện Đa Minh
Trường thi tử Đạo.
Lê Ðăng Thị sinh năm Ất Dậu (1825)
Tại Kẻ Văn Phú Hậu
miền Trung
Gia đình binh nghiệp
ung dung
Võ quan tài giỏi tin
cùng giáo dân
Khi chiếu chỉ có phần
gay gắt
Lê Ðăng Thị sắp đặt
phục viên
Ðơn xin bệnh hoạn đưa
lên
Cấp trên chấp nhận về
liền Nghệ An
Thêm chiếu chỉ liên
can toàn quốc
Ai trốn chui bắt được
tố ra
Ðăng Thị có kẻ ghét
mà
Lên quan tố giác
trước tòa quân nhân
Thị bị bắt về phần
lẩn trốn
Trong số này có bốn
bạn thân
Giải về Quảng Trị
Trung Phần
Ðể quan xét xử tội
nhân ra tòa
Ông Ðăng Thị nhận là
Chưởng vệ
Rõ đầu đuôi sự thể
xin ra
Kitô hữu đúng thật mà
Giải ông về Huế rồi
là tống giam
Cùng đồng bạn lệnh
ban xử giảo
Ngồi trong tù anh
thảo bức thư
Nghĩ rằng còn gặp nữa
ư
Thương em anh nhớ giã
từ các con
Ở trong ngục cấp còn
cao nhất
Ông Ðăng Thị, chân
thật sẻ chia
Trung thành can đảm
nọ kia
Cấp cao gông nặng, mũ
hia dữ đòn
Tuy tuổi trẻ không
còn sung sức
Lắm cực hình đau tức
lâm nguy
Tâm tình với bạn thầm
thì
Chúa cho tôi sống để
đi pháp trường
Sợ bệnh hoạn dở dương
chết sớm
Chắc vì tôi mắc vướng
tội nhiều
Nguyện cầu xin Chúa
thương yêu
Cho con ơn trọng là
điều ước mong
Một Linh mục vào
trong giải tội
Sau có thầy tìm lối
đến trao
Máu Mình Thánh đã đem
vào
Ngày mai Chưởng vệ
giải giao pháp trường
Giờ phút cuối quan
thường khuyên giải
Xuất giáo đi án cải
xin vua
Ông Thị quan chớ giỡn
đùa
Tôi trung của Chúa là
Vua Nước Trời
Lính dẫn giải ra nơi
để xử
Giuse Thị vẫn cứ
nguyện cầu
Một Linh mục đến từ
lâu
Giải tội lần chót
phép mầu trao ban
Ông hô lớn Thiên Ðàng
vạn phúc
Bọn lý hình tới lúc
xiết dây
Chứng nhân tắt thở
rồi đây
Phú Cam tổ chức tràn
đầy giáo dân
Phúc tử đạo Canh Thân
(1860) sử sách
Một võ quan tư cách tuyên xưng
Pháp trường cầu
nguyện không ngừng
Suy tôn Kỷ Dậu (1909)
vui mừng Nước Cha
Ngay giáo xứ mở ra an
táng
Là chứng nhân xứng
đáng Giuse
Hồng ân Thiên Chúa
lắng nghe
Về sau hài cốt chở
che nhà dòng
(Hài cốt Giuse Lê
Ðăng Thị Chưởng vệ được đặt trong nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế Huế)
Lời bất hủ: Bản án của ông Cai đội như sau: "Lê Ðăng
Thị, Chưởng vệ, theo tà đạo, không chịu bỏ đạo thì y không thể tha thứ
được". Y bị kết an xử giảo cuối mùa thu. Khi nghe bản án xong ông kêu lớn
tiếng: "Vạn phúc, vạn phúc! Tôi sắp được Tử đạo".
